Data tarddiad-cyrchfan, Cymru a Lloegr: Cyfrifiad 2021

• O blith yr holl ranbarthau yn Lloegr, De-ddwyrain Lloegr oedd â'r nifer uchaf o breswylwyr arferol oedd â chyfeiriad mewn rhanbarth arall yn Lloegr, neu mewn gwlad arall yn y Deyrnas Unedig, yn ystod y flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021. 

• Yng Nghaerdydd (9.3%) yng Nghymru ac yn Rhydychen (10.9%) yn Lloegr y gellid dod o hyd i'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol yn mudo o fewn yr un awdurdod lleol yn ystod y flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad. 

• Menywod rhwng 16 a 24 oed oedd â'r nifer uchaf o symudiadau ar draws awdurdodau lleol amrywiol yng Nghymru a Lloegr. 

• Bolsover (47.1%), Gogledd-ddwyrain Swydd Derby (45.0%), a Barking a Dagenham (44.9%) oedd y tri phrif awdurdod lleol lle roedd y gyfran fwyaf o breswylwyr arferol yn cymudo i weithle y tu allan i'w priod awdurdodau lleol. 

• Yng Nghymru a Lloegr, Gwynedd (1.0%), Ynys Môn (1.0%) a'r Cotswolds (1.0%) oedd â'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol a oedd yn aros yn eu hail gyfeiriad sy'n gysylltiedig â gwaith y tu allan i'w hawdurdod lleol am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn.

Mae amcangyfrifon Cyfrifiad 2021 ar gyfer llifau mudo tarddiad-cyrchfan yn dangos symudiad preswylwyr arferol un oed a throsodd, a oedd yn byw mewn cyfeiriad flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021 a oedd yn wahanol i'w preswylfa arferol ar adeg y cyfrifiad. Bydd y bwletin ystadegol hwn yn defnyddio'r termau "symud", "llif", neu "cymudo" i ddisgrifio'r symudiad o'r tarddiad i'r cyrchfan drwy weddill y bwletin. 

Ni chofnododd Cyfrifiad 2021 symudiadau plant dan flwydd oed ar Ddiwrnod y Cyfrifiad (21 Mawrth 2021) am nad oedd ganddynt gyfeiriad flwyddyn cyn y cyfrifiad. Gwnaed amcangyfrif ar gyfer y symudiadau hyn yn 2011, ond nid yw hyn wedi cael ei amcangyfrif ar gyfer 2021. Rhaid i ddefnyddwyr gymryd gofal wrth gymharu â setiau data tarddiad-cyrchfan 2011. 

Cafodd cyfrifiadau Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon eu cynnal ym mis Mawrth 2021, ond ym mis Mawrth 2022 y cynhaliwyd cyfrifiad yr Alban. Mae'r gwahaniaeth rhwng y dyddiadau hyn yn golygu nad ydym wedi gallu cyfuno'r data hyn i gynhyrchu set ddibynadwy o ddata tarddiad-cyrchfan ar gyfer y Deyrnas Unedig.  

Mae setiau data tarddiad-cyrchfan ar gyfer Cymru a Lloegr yn cynnwys y llifau canlynol mewn perthynas â'r Alban a Gogledd Iwerddon: 

• i Ogledd Iwerddon neu'r Alban, pan oedd un o breswylwyr arferol Cymru a Lloegr yn gweithio yng Ngogledd Iwerddon neu'r Alban 

• o Ogledd Iwerddon neu'r Alban, pan oedd gan un o breswylwyr arferol Cymru a Lloegr gyfeiriad yng Ngogledd Iwerddon neu'r Alban, flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad 

• i Ogledd Iwerddon neu'r Alban, pan oedd gan un o breswylwyr arferol Cymru a Lloegr ail gyfeiriad yng Ngogledd Iwerddon neu'r Alban 

Roedd gan 292,000 o breswylwyr arferol yng Nghymru a 6.2 miliwn o breswylwyr arferol yn Lloegr gyfeiriad gwahanol flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad. 

O blith yr holl ranbarthau yn Lloegr, De-ddwyrain Lloegr oedd â'r nifer uchaf o breswylwyr arferol (244,728) oedd â chyfeiriad mewn rhanbarth arall yn Lloegr, neu mewn gwlad arall yn y Deyrnas Unedig, yn ystod y flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021. O blith yr holl symudiadau i Dde-ddwyrain Lloegr o ranbarth arall neu wlad arall yn y Deyrnas Unedig, roedd 54.0% o Lundain.

Ffigur 1: Ledled rhanbarthau Lloegr, Gogledd-orllewin Lloegr oedd â'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol a symudodd o fewn y rhanbarth, flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021

Tarddiad a chyrchfan preswylwyr arferol i'r rheini sy'n un oed a throsodd, oedd â chyfeiriad gwahanol flwyddyn cyn y cyfrifiad, 2021, Cymru a Lloegr

Lawrlwythwch y data

.xlsx

Mudo o fewn y Deyrnas Unedig 

O blith yr holl symudiadau i Loegr o wlad arall yn y Deyrnas Unedig, roedd 54.9% o Gymru, 39.3% o'r Alban a 5.8% o Ogledd Iwerddon. Cymru oedd â'r rhan fwyaf o breswylwyr arferol oedd â chyfeiriad gwahanol flwyddyn cyn y cyfrifiad mewn gwlad arall yn y Deyrnas Unedig, o Loegr yn bennaf (97.8%), ac yna'r Alban (1.9%) a Gogledd Iwerddon (0.3%). Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth yn ein herthygl Pobl yng Nghymru a Lloegr â chyfeiriad gwahanol yn y Deyrnas Unedig flwyddyn cyn y cyfrifiad. 

Mudo o fewn yr awdurdod lleol 

Mae'r bwletin hwn yn cyflwyno llifau tarddiad-cyrchfan fel cyfran o breswylwyr arferol mewn awdurdodau lleol. Fodd bynnag, gall ardaloedd â phoblogaethau bach, fel Dinas Llundain, fod yn fwy tebygol o ddangos newidiadau canrannol mawr o gymharu ag awdurdodau lleol eraill. Os oes diddordeb gennych yng nghyfanswm y symudiadau mewn ardal, bydd y delweddau rhyngweithiol yn y bwletin hwn yn rhoi cyfanswm y llifau. 

Y ddau brif awdurdod lleol â'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol un oed a throsodd a symudodd o fewn yr awdurdod lleol oedd Caerdydd (9.3%) a Rhydychen (10.9%) yng Nghymru a Lloegr. Yn Rhydychen, y rhai rhwng 16 a 24 oed (42.8%) oedd y grŵp oedran mwyaf cyffredin ymhlith y bobl hyn, ac roedd hyn yn cynnwys 53.7% o fenywod a 46.3% o ddynion. Yn debyg yng Nghaerdydd, rhwng 16 a 24 oed (43.1%) oedd oedran mwyaf cyffredin pobl, gyda dros hanner ohonynt yn fenywod (55.3%). Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am sut mae pobl oedd â chyfeiriad gwahanol flwyddyn cyn y cyfrifiad yn symud o fewn yr un ardal yn ein herthygl Pobl yng Nghymru a Lloegr â chyfeiriad gwahanol yn y Deyrnas Unedig flwyddyn cyn y cyfrifiad. 

Mudo o'r tu allan i awdurdod lleol (mewnlifau) 

Yn Lloegr, Dinas Llundain (18.6%), Islington (11.7%) a Hammersmith a Fulham (11.4%) oedd y tri phrif awdurdod lleol â'r mewnlifau uchaf fel cyfran o'r holl breswylwyr arferol un oed a throsodd yn yr ardal honno. Yn Ninas Llundain, gwnaed 40.1% o symudiadau o'r tu allan i'r awdurdod lleol gan breswylwyr arferol rhwng 25 a 34 oed ac roedd cyfran uwch o ddynion (60.7%) na menywod (39.3%). Tower Hamlets (12.4%), Westminster (10.9%) ac Islington (8.3%) oedd y tri phrif awdurdod lleol a oedd yn cyfrannu fwyaf at y symudiadau hyn. 

Yn Islington y gwelwyd yr ail gyfran uchaf o breswylwyr arferol yn mudo o awdurdod lleol arall. Gwnaed 48.2% o gyfanswm y symudiadau o'r tu allan i'r awdurdod lleol yn Islington gan breswylwyr rhwng 25 a 34 oed, a oedd yn dangos poblogaeth fwy o fenywod (51.9%) o gymharu â dynion (48.1%). Hackney (12.1%), Camden (10.5%) a Haringey (8.6%) oedd y tri phrif awdurdod lleol a oedd yn cyfrannu fwyaf at y symudiadau hyn yn Islington. 

Roedd gan 11.4% o'r preswylwyr arferol un oed a throsodd yn Hammersmith a Fulham gyfeiriad gwahanol y tu allan i'r awdurdod lleol flwyddyn cyn y cyfrifiad. Rhwng 25 a 34 oed (44.0%) oedd y grŵp oedran mwyaf cyffredin, ac roedd pobl yn fwy tebygol o fod yn fenywod (52.5%) nag yn ddynion (47.5%). Kensington a Chelsea (10.1%), Wandsworth (8.6) ac Ealing (8.3%) oedd y tri phrif awdurdod lleol roedd preswylwyr arferol yn symud ohonynt i Hammersmith a Fulham. Mae'r data yn dangos bod y rhan fwyaf o symudiadau y tu allan i'r awdurdod lleol o fewn clystyrau o awdurdodau lleol cyfagos. 

Ceredigion (6.4%), Abertawe (4.4%) a Sir Fynwy (4.4%) oedd y tri phrif awdurdod lleol yng Nghymru â phobl o'r tu allan i'r awdurdod lleol hwnnw. O blith yr holl bobl o'r tu allan i'r awdurdod lleol, roedd 50.7% o'r bobl yng Ngheredigion rhwng 16 a 24 oed, gyda mwy o fenywod (50.7%) na dynion (49.3%). Roedd y rhan fwyaf o breswylwyr arferol (7.8%) yng Ngheredigion yn mudo o Sir Gaerfyrddin. Roedd gan Abertawe 53.9% o breswylwyr arferol rhwng 16 a 24 oed, gyda mwy o ddynion (55.7%) na menywod (44.3%). Roedd gan Abertawe 20.0% o breswylwyr arferol o Gastell-nedd Port Talbot, sef y prif awdurdod lleol sy'n cyfrannu at y symudiadau hyn. Yn Sir Fynwy, roedd 26.6% o'r bobl rhwng 25 a 34 oed, gyda mwy o ddynion (51.2%) na menywod (48.8%). Casnewydd (8.3%) a Bryste (8.1%) oedd y ddau brif awdurdod lleol roedd preswylwyr arferol yn symud ohonynt i Sir Fynwy.

Ffigur 2: Map rhyngweithiol yn dangos symudiad pobl o'u cyfeiriad flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad i'w preswylfa arferol ar Ddiwrnod y Cyfrifiad

Tarddiad a chyrchfan preswylwyr arferol un oed a throsodd, 2021, awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr 

Nodiadau:

1. Nid yw'r ffigur hwn yn cynnwys data ar gyfer preswylwyr arferol oedd â chyfeiriad y tu allan i'r Deyrnas Unedig flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad.

Lawrlwythwch y data

.xlsx

Mudo rhyngwladol 

Mae mudo rhyngwladol yn rhoi gwybodaeth am y preswylwyr arferol un oed a throsodd yng Nghymru a Lloegr oedd â chyfeiriad gwahanol y tu allan i'r Deyrnas Unedig flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021. O ganlyniad i bandemig y coronafeirws (COVID-19), cafodd cyfyngiadau ar deithio yn y Deyrnas Unedig eu gorfodi o fis Mawrth 2020 ymlaen ynghyd ag mewn gwledydd eraill ledled y byd. O ganlyniad, roeddem wedi disgwyl gweld gostyngiad yn nifer y symudiadau o'r tu allan i'r Deyrnas Unedig. Er mwyn diogelu cyfrinachedd, mae setiau data tarddiad-cyrchfan ar gyfer Cyfrifiad 2021 yn cynnwys 60 o gategorïau ar gyfer gwybodaeth fanwl, a 10 ar gyfer gwybodaeth llai manwl, am y wlad wreiddiol. 

Nid yw gwlad y breswylfa flaenorol o reidrwydd yn cyfateb i wlad enedigol neu genedligrwydd, a bydd yn cynnwys gwladolion y Deyrnas Unedig neu unigolion a anwyd yn y Deyrnas Unedig a fudodd yn ôl. Mewn perthynas â'r rheini a fudodd i'r Deyrnas Unedig o dramor yn ystod y flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021 ac a symudodd o fewn y Deyrnas Unedig yn ystod y flwyddyn honno wedyn, ystyrir bod eu cyfeiriad blaenorol dramor ac ni chaiff eu symudiad o fewn y Deyrnas Unedig ei gofnodi. 

Yng Nghymru a Lloegr, roedd gan 8.4% o'r holl breswylwyr arferol â chyfeiriad gwahanol flwyddyn cyn y cyfrifiad gyfeiriad y tu allan i'r Deyrnas Unedig. 

Ledled rhanbarthau Lloegr, India oedd y wlad wreiddiol fwyaf cyffredin, heblaw am Ddwyrain Lloegr a De-orllewin Lloegr; yn y rhanbarthau hyn, yr Unol Daleithiau a'r grŵp "Dwyrain Canol arall" (sy'n cynnwys pob gwlad yn y Dwyrain Canol, heblaw am Iran ac Irac), yn y drefn honno, oedd y prif wledydd a oedd yn cyfrannu at y symudiadau. 

Dinas Llundain (6.4%), Westminster (4.9%) a Chaergrawnt (4.3%) oedd y tri phrif awdurdod lleol yn Lloegr a dderbyniodd y nifer uchaf o bobl o'r tu allan i'r Deyrnas Unedig fel cyfran o'r preswylwyr arferol un oed a throsodd. Nodwyd bod yr Unol Daleithiau wedi cyfrannu'n helaeth at fudo ym mhob un o'r awdurdodau lleol hyn: Westminster (15.4%), Caergrawnt (12.4%) a Dinas Llundain (12.0%). Roedd y rhan fwyaf o'r bobl a fudodd i'r awdurdodau lleol hyn rhwng 25 a 29 oed; Dinas Llundain (28.1%), Caergrawnt (24.7%) a Westminster (22.8%). 

Yng Nghymru, Caerdydd (1.4%) oedd â'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol a fudodd o'r tu allan i'r Deyrnas Unedig flwyddyn cyn y cyfrifiad. India (12.8%) oedd y brif wlad wreiddiol a gyfrannodd at symudiadau i Gaerdydd. Rhwng 20 a 24 oed (26.0%) oedd grŵp oedran mwyaf cyffredin y bobl yng Nghaerdydd. 

I gael rhagor o wybodaeth am nodweddion poblogaeth mudwyr rhyngwladol, darllenwch ein bwletin Mudo rhyngwladol, Cymru a Lloegr: Cyfrifiad 2021.

Ffigur 3: India a'r Unol Daleithiau oedd y ddwy brif wlad wreiddiol ar gyfer y mwyafrif o breswylwyr arferol â chyfeiriadau y tu allan i'r Deyrnas Unedig flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad

Tarddiad a chyrchfan preswylwyr arferol un oed a throsodd, 2021, awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr

Lawrlwythwch y data

.xlsx

Mae'r setiau data ar weithleoedd yn dangos llifau cymudo rhwng preswylfa arferol a gweithle pobl 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith neu i ffwrdd o'r gwaith dros dro yn ystod yr wythnos cyn Cyfrifiad 2021. 

Yn holiadur Cyfrifiad 2021, gofynnwyd i bobl 16 oed a throsodd a oedd naill ai mewn gwaith neu i ffwrdd o'r gwaith dros dro yn ystod yr wythnos cyn Diwrnod y Cyfrifiad "Ble ydych chi'n gweithio'n bennaf?" Gofynnwyd i bobl roi gwybod a oeddent yn gweithio gartref, ar safle ar y môr, mewn gweithle neu ddepo arferol neu os nad oedd ganddynt weithle penodol. Gofynnwyd i bobl oedd â gweithle neu ddepo arferol nodi cyfeiriad y gweithle. 

Cafodd Cyfrifiad 2021 ei gynnal yn ystod pandemig y coronafeirws (COVID-19), a bydd hyn wedi effeithio ar ble roedd llawer o bobl yn gweithio. Ni ofynnwyd i'r rhai a oedd yn gweithio gartref ddarparu cyfeiriad eu gweithle arferol, felly bydd y data am weithleoedd yn adlewyrchu ymddygiadau ar y pryd. 

O ganlyniad i bandemig y coronafeirws (COVID-19), roedd Llywodraeth y DU wedi cyflwyno mesurau ffyrlo i sicrhau bod y rhai na allent weithio yn gallu parhau i gael eu cyflogi. Yn ystod pandemig y coronafeirws (COVID-19), cafodd pobl yng Nghymru a Lloegr eu cefnogi gan gynlluniau cymorth incwm cenedlaethol, sef y Cynllun Cadw Swyddi drwy gyfnod y Coronafeirws a'r Cynllun Cymorth Incwm i'r Hunangyflogedig drwy gyfnod Coronafeirws, a gaiff eu galw'n "ffyrlo" hefyd. Wrth gwblhau holiadur Cyfrifiad 2021, gofynnwyd i'r bobl ar ffyrlo ddweud eu bod i ffwrdd o'r gwaith dros dro, ynghyd â'r rhai a oedd dan gwarantin neu'n hunanynysu oherwydd y pandemig. Cafodd pobl ar ffyrlo ganllawiau penodol i'w helpu i ymateb. Gellir cael rhagor o wybodaeth am hyn yn ein methodoleg Travel to work quality information for Census 2021a'n methodoleg Labour market quality information for Census 2021. 

Yn Lloegr, Barrow-in-Furness (57.2%), Gogledd-ddwyrain Swydd Lincoln (57.2%) ac Ynys Wyth (56.8%) oedd yr awdurdodau lleol â'r cyfrannau uchaf o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith a oedd yn cymudo i'w gweithle yn yr un awdurdod lleol. 

Bolsover (47.1%), Gogledd-ddwyrain Swydd Derby (45.0%) a Barking a Dagenham (44.9%) oedd y tri phrif awdurdod lleol lle roedd preswylwyr arferol yn cymudo i weithle y tu allan i'w hawdurdod lleol. O blith gweithlu cyfan Bolsover a oedd yn cymudo y tu allan i'w hawdurdod lleol, dywedodd 17.9% bod eu gweithle yn Chesterfield, 13.1% yn Ashfield a 10.9% yn Amber Valley. 

Yng Nghymru, Sir Benfro (52.4%), Wrecsam (49.0%) a Gwynedd (48.3%) oedd â'r gyfran uchaf o lifau cysylltiedig â'r gwaith o fewn eu priod awdurdodau lleol. 

Roedd gan Flaenau Gwent (39.4%), Merthyr Tudful (30.7%) a Chaerffili (30.6%) nifer mawr o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith a oedd yn cymudo y tu allan i'w priod awdurdodau lleol. Ym Mlaenau Gwent, dywedodd 21.6% o breswylwyr arferol fod eu gweithle yng Nghaerffili. 

Gall y gwahaniaethau o ran symudiad i weithleoedd mewn ardaloedd daearyddol gwahanol gael eu hesbonio'n rhannol gan amrywiadau mwn cyflogaeth o fewn galwedigaethau a diwydiannau, gan y math o swydd y gellid ei gwneud o bell a pha mor gyffredin roedd trefniadau ffyrlo mewn diwydiant neu alwedigaeth. Ceir rhagor o wybodaeth am sut roedd pobl wedi'u cyflogi yn ein bwletin Diwydiant a galwedigaeth.

Ffigur 4: Map rhyngweithiol yn dangos symudiad pobl o'u preswylfa arferol i'w gweithle

Tarddiad a chyrchfan preswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith, 2021, awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr

Nodiadau:

1. Nid yw'r data hyn yn cynnwys preswylwyr arferol nad oedd ganddynt weithle penodol, a oedd yn gweithio gartref neu o'r cartref, neu oedd â chyfeiriad gweithle ar safle ar y môr neu y tu allan i'r Deyrnas Unedig ar Ddiwrnod y Cyfrifiad.

Lawrlwythwch y data

.xlsx

Gofynnodd Cyfrifiad 2021 i ymatebwyr nodi a oeddent yn aros mewn cyfeiriad arall am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn hefyd. Os gwnaethant nodi eu bod yn gwneud hynny, gofynnwyd iddynt am ddiben yr ail gyfeiriad, a ph'un a oedd yn y Deyrnas Unedig neu'r tu allan iddi. 

Cafodd Cyfrifiad 2021 ei gynnal yn ystod pandemig y coronafeirws (COVID-19) a all fod wedi effeithio ar ddefnydd pobl o ail gyfeiriad, ond mae'n anodd mesur hyn. 

Yng Nghymru a Lloegr, roedd 5.3% o'r boblogaeth gyfan (3.2 miliwn) yn aros mewn ail gyfeiriad am 30 diwrnod neu fwy; roedd canran ychydig yn uwch o bobl yn Lloegr yn defnyddio ail gyfeiriad (5.4%) o gymharu â Chymru (5.25%). Yng Nghymru a Lloegr, nododd 2.5 miliwn o bobl (4.1% o'r boblogaeth breswyl arferol) fod eu hail gyfeiriad yn y Deyrnas Unedig. Roedd y 736,000 a oedd yn weddill (1.2% o'r boblogaeth breswyl arferol) yn defnyddio ail gyfeiriad y tu allan i'r Deyrnas Unedig. Gallwch ddysgu mwy am ail gyfeiriadau yn ein bwletin Pobl ag ail gyfeiriadau, Cymru a Lloegr: Cyfrifiad 2021. Gallwch hefyd ddod o hyd i wybodaeth yn ein herthygl Characteristics of people in England and Wales with a second address: Census 2021. 

Llifau ail gyfeiriad sy'n gysylltiedig â gwaith 

Yng Nghymru a Lloegr, Gwynedd (1.0%), Ynys Môn (1.0%) a'r Cotswolds (1.0%) oedd y tri phrif awdurdod lleol â'r gyfran fwyaf o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith a oedd yn aros mewn ail gyfeiriad sy'n gysylltiedig â gwaith y tu allan i'w hawdurdod lleol am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn. 

Yn y Cotswolds, roedd gan 13.0% o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith ail gyfeiriadau sy'n gysylltiedig â gwaith yn Kensington a Chelsea, ac 11.8% yn Westminster. Roedd y rhan fwyaf o'r preswylwyr arferol ag ail gyfeiriadau sy'n gysylltiedig â gwaith rhwng 50 a 64 oed (36.9%). 

Roedd gan gyfran uchel o breswylwyr arferol yng Ngwynedd ail gyfeiriadau sy'n gysylltiedig â gwaith yng Nghaerdydd (6.2%). Roedd y rhan fwyaf o'r preswylwyr arferol hyn (36.1%) rhwng 50 a 64 oed. 

Yn Ynys Môn, roedd gan 10.0% o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith ail gyfeiriadau sy'n gysylltiedig â gwaith yng Ngwynedd. Roedd y gyfran uchaf o breswylwyr yn Ynys Môn a oedd yn aros mewn ail gyfeiriad am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn rhwng 50 a 64 oed (41.2%).

Ffigur 5: Map rhyngweithiol yn dangos preswylfa arferol pobl a'u hail gyfeiriad sy'n gysylltiedig â gwaith lle roeddent yn aros am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn

Tarddiad a chyrchfan preswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd mewn gwaith a oedd yn aros mewn ail gyfeiriad sy'n gysylltiedig â gwaith am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn, 2021, awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr

Nodiadau:

1. Nid yw'r ffigur hwn yn cynnwys data ar gyfer y preswylwyr arferol hynny yr oedd eu hail gyfeiriad sy'n gysylltiedig â gwaith y tu allan i'r Deyrnas Unedig ar Ddiwrnod y Cyfrifiad.

Lawrlwythwch y data

.xlsx

Mae amcangyfrifon Cyfrifiad 2021 ar gyfer llifau tarddiad-cyrchfan myfyrwyr yn dangos symudiad preswylwyr arferol 16 oed a throsodd oedd â chyfeiriad gwahanol a oedd yn breswylfa myfyriwr yn ystod y tymor neu'n gyfeiriad ysgol breswyl yn y Deyrnas Unedig, flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad. 

Dim ond yn rhannol y mae data llif myfyrwyr yn cwmpasu mudo myfyrwyr. Er enghraifft, nid yw'r data yn cynnwys myfyrwyr a fudodd o gyfeiriad rhiant i gyfeiriad arall at ddibenion astudio os gwnaethant symud cyn mis Mawrth 2020. I'r gwrthwyneb, mae'r data yn cynnwys llifau mudo ar gyfer unigolion a oedd yn fyfyrwyr flwyddyn cyn y cyfrifiad ac yn byw mewn cyfeiriad myfyriwr ond nad oeddent yn fyfyrwyr bellach ar Ddiwrnod y Cyfrifiad ond yn byw mewn cyfeiriad gwahanol. Gallwch gael rhagor o wybodaeth am ansawdd a chyfyngiadau data llif myfyrwyr yn Adran 6 ein canllaw i ddefnyddwyr ar ddata tarddiad-cyrchfan. 

Gall y cyfyngiadau symud cenedlaethol o ganlyniad i bandemig y coronafeirws (COVID-19) fod wedi effeithio ar lifau tarddiad-cyrchfan myfyrwyr. Er enghraifft, efallai ei bod yn fwy tebygol bod myfyrwyr wedi byw yng nghyfeiriad eu rhiant neu eu gwarcheidwad yn ystod y flwyddyn academaidd heb ddefnyddio cyfeiriad gwahanol yn ystod y tymor, ac roedd llai o fyfyrwyr rhyngwladol yn byw yng Nghymru a Lloegr. Ceir rhagor o wybodaeth yn ein herthygl The international student population in England and Wales. 

Yn rhanbarthau Lloegr, De-ddwyrain Lloegr oedd â'r nifer uchaf o breswylwyr arferol oedd â chyfeiriad myfyriwr yn ystod y tymor neu gyfeiriad ysgol breswyl flwyddyn cyn Cyfrifiad 2021. O blith yr holl symudiadau yn Ne-ddwyrain Lloegr, gwnaed 69.2% ohonynt o fewn y rhanbarth. 

Symudiadau o fewn awdurdodau lleol 

Yn Lloegr, Caerwysg (3.6%) a Nottingham (3.4%) oedd â'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd a oedd yn byw mewn cyfeiriad yn ystod y tymor neu gyfeiriad ysgol breswyl flwyddyn cyn y cyfrifiad yn yr un awdurdod lleol. Yn Nottingham (54.7%) a Chaerwysg (54.5%), roedd y preswylwyr arferol hyn o dan 20 oed. O blith yr holl breswylwyr arferol oedd â chyfeiriad blaenorol a oedd yn gyfeiriad myfyriwr yn ystod y tymor neu'n gyfeiriad ysgol breswyl, roedd gan Nottingham 94.2% o breswylwyr arferol a oedd dal yn fyfyrwyr amser llawn ar Ddiwrnod y Cyfrifiad, ac roedd 93.8% yng Nghaerwysg. 

Yng Nghymru, Ceredigion (2.1%) a Chaerdydd (1.9%) oedd y ddau brif awdurdod lleol a dderbyniodd y gyfran uchaf o breswylwyr arferol. O fewn y symudiadau hyn i'r awdurdodau lleol, roedd y rhan fwyaf rhwng 20 a 24 oed, 54.8% yng Ngheredigion a 50.9% yng Nghaerdydd. Yng Ngheredigion, roedd 89.1% yn dal i fod yn fyfyrwyr amser llawn ar Ddiwrnod y Cyfrifiad, ac 85.9% oedd y ffigur yng Nghaerdydd. 

Symudiadau o'r tu allan i awdurdodau lleol (mewnlifau) 

Yn Lloegr, Dinas Llundain oedd â'r gyfran uchaf o breswylwyr arferol 16 oed a throsodd (2.3%) oedd â chyfeiriad blaenorol y tu allan i'r awdurdod lleol, a hynny'n bennaf o Camden (11.5%), Southwark (8.7%) a Tower Hamlets (8.7%). Yn Ninas Llundain, roedd 63.4% rhwng 21 a 24 oed. O blith yr holl breswylwyr arferol a symudodd i Ddinas Llundain o gyfeiriad myfyriwr yn ystod y tymor neu'n gyfeiriad ysgol breswyl, roedd 58.8% o'r preswylwyr arferol hyn yn dal i fod yn fyfyrwyr ar Ddiwrnod y Cyfrifiad. 

Yng Nghymru, Abertawe oedd â'r gyfran uchaf (0.7%) o bobl oedd â chyfeiriad blaenorol y tu allan i'w hawdurdod lleol presennol. Nododd y rhan fwyaf o'r preswylwyr arferol hyn fod eu preswylfa flaenorol yng Nghastell-nedd Port Talbot (60.1%) a Chaerdydd (8.4%). Yn Abertawe, roedd 52.3% o'r bobl hyn dan 20 oed. O blith yr holl breswylwyr arferol yn Abertawe oedd â chyfeiriad gwahanol flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad, a oedd yn gyfeiriad myfyriwr yn ystod y tymor neu'n gyfeiriad ysgol breswyl, roedd 87.9% yn dal i fod yn fyfyrwyr amser llawn ar Ddiwrnod y Cyfrifiad.

Ffigur 6: Map rhyngweithiol yn dangos symudiad pobl oedd â chyfeiriad a oedd yn gyfeiriad myfyriwr yn ystod y tymor neu'n gyfeiriad ysgol breswyl flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad

Tarddiad a chyrchfan preswylwyr arferol 16 oed a throsodd, 2021, awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr

Lawrlwythwch y data

.xlsx

Cyfeiriad flwyddyn yn ôl 

Y lle roedd person yn byw flwyddyn cyn Diwrnod y Cyfrifiad, sef dydd Sul 22 Mawrth 2020. Gallai pobl ddewis o: 

• yr un peth â'r cyfeiriad presennol  

• cyfeiriad myfyriwr yn ystod y tymor neu gyfeiriad ysgol breswyl yn y Deyrnas Unedig  

• cyfeiriad arall yn y Deyrnas Unedig  

• y tu allan i'r Deyrnas Unedig  

Mewn gwaith 

Mae pobl 16 oed a throsodd mewn gwaith os oeddent yn gyflogeion neu'n hunangyflogedig rhwng 15 Mawrth a 21 Mawrth 2021. 

Mae diffiniad y cyfrifiad yn wahanol i ddiffiniad y Sefydliad Llafur Rhyngwladol a ddefnyddir yn yr Arolwg o'r Llafurlu, felly nid oes modd cymharu'r amcangyfrifon yn uniongyrchol. 

Dosbarthiad Economaidd-gymdeithasol Ystadegau Gwladol (NS-SEC) 

Mae'r Dosbarthiad Economaidd-gymdeithasol Ystadegau Gwladol (NS-SEC) yn nodi sefyllfa economaidd-gymdeithasol unigolyn yn seiliedig ar ei alwedigaeth a nodweddion eraill sy'n ymwneud â swyddi. Mae'n ddosbarthiad safonol gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol (y SYG). Caiff categorïau'r NS-SEC eu neilltuo yn seiliedig ar alwedigaeth unigolyn, p'un a yw'n weithiwr cyflogedig, yn hunangyflogedig, neu'n goruchwylio gweithwyr eraill. 

Caiff myfyrwyr amser llawn eu cofnodi yn y categori "myfyrwyr amser llawn" ni waeth p'un a ydynt yn weithgar yn economaidd ai peidio. 

Ail gyfeiriad 

Cyfeiriad (yn y Deyrnas Unedig neu'r tu allan iddi) lle mae rhywun yn aros am fwy na 30 diwrnod y flwyddyn nad yw'n breswylfa arferol iddo. 

Fel arfer mae ail gyfeiriadau yn cynnwys: 

• canolfannau'r lluoedd arfog 

• cyfeiriadau a ddefnyddir gan bobl sy'n gweithio i ffwrdd o'r cartref 

• cyfeiriad cartref myfyriwr 

• cyfeiriad rhiant neu warcheidwad arall 

• cyfeiriad partner 

• cartref gwyliau 

Os oedd person ag ail gyfeiriad yn aros yno ar noson y cyfrifiad, roedd yn cael ei ddosbarthu'n ymwelydd â'r ail gyfeiriad, ond yn cael ei gyfrif fel preswylydd arferol yn ei gyfeiriad cartref. 

Preswylydd arferol 

Ystyr preswylydd arferol yw unrhyw un a oedd, ar Ddiwrnod y Cyfrifiad, sef 21 Mawrth 2021, yn y Deyrnas Unedig ac wedi aros neu'n bwriadu aros yn y Deyrnas Unedig am gyfnod o 12 mis neu fwy, neu a oedd â chyfeiriad parhaol yn y Deyrnas Unedig ac a oedd y tu allan i'r Deyrnas Unedig ac yn bwriadu aros y tu allan i'r Deyrnas Unedig am lai na 12 mis.

Dyddiad cyfeirio 

Mae'r cyfrifiad yn rhoi amcangyfrifon o nodweddion pob unigolyn a chartref yng Nghymru a Lloegr ar Ddiwrnod y Cyfrifiad, 21 Mawrth 2021. Caiff ei gynnal unwaith bob 10 mlynedd ac mae'n rhoi'r amcangyfrif mwyaf cywir o'r holl bobl a chartrefi yng Nghymru a Lloegr i ni. 

Rydym yn gyfrifol am gynnal y cyfrifiad yng Nghymru a Lloegr, ond byddwn hefyd yn rhyddhau allbynnau ar gyfer y Deyrnas Unedig mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru, Cofnodion Cenedlaethol yr Alban ac Asiantaeth Ystadegau ac Ymchwil Gogledd Iwerddon. Cafodd y cyfrifiad yng Ngogledd Iwerddon ei gynnal ar 21 Mawrth 2021 hefyd, ond cafodd cyfrifiad yr Alban ei symud i 20 Mawrth 2022. Mae holl swyddfeydd y cyfrifiad yn y Deyrnas Unedig yn gweithio'n agos i ddeall sut y bydd y gwahaniaeth hwn mewn dyddiadau cyfeirio yn effeithio ar ystadegau poblogaeth a thai'r Deyrnas Unedig gyfan, o ran yr amseru a'r cwmpas. 

Cyfradd ymateb  

Cyfradd ymateb unigolion yw nifer y preswylwyr arferol y cafodd manylion unigol eu darparu ar eu cyfer ar holiadur a ddychwelwyd, wedi'i rannu ag amcangyfrif o'r boblogaeth breswyl arferol. 

Y gyfradd ymateb unigolion ar gyfer Cyfrifiad 2021 oedd 97% o boblogaeth breswyl arferol Cymru a Lloegr, a dros 88% ym mhob awdurdod lleol. Cafodd y rhan fwyaf o ffurflenni (89%) eu derbyn ar lein. Gwnaeth y gyfradd ymateb ragori ar ein targed, sef 94% yn gyffredinol ac 80% ym mhob awdurdod lleol. 

Caiff rhagor o wybodaeth am gyfraddau ymateb ar gyfer cwestiynau penodol ei chyhoeddi mewn adroddiad ar wahân yn ddiweddarach eleni.

Cafodd Cyfrifiad 2021 ei gynnal yn ystod cyfnod o newid cyflym, a chaiff hyn ei adlewyrchu yn yr ystadegau tarddiad-cyrchfan a gaiff eu cynhyrchu o'r cyfrifiad. 

Mae'r ystadegau tarddiad-cyrchfan ar gyfer teithio i'r gwaith yn adlewyrchu sefyllfa pan oedd llawer o bobl yn gweithio gartref, neu ar ffyrlo, o gymharu â Chyfrifiad 2011. Effeithiodd hyn ar ganlyniadau'r cyfrifiad ar gyfer teithio i'r gwaith mewn llawer o ffyrdd, fel y disgrifir yn ein methodoleg Travel to Work quality information for Census 2021 a'n methodoleg Labour market quality information for Census 2021. 

I grynhoi, nid yw'n glir pa mor gynrychioliadol yw ystadegau'r cyfrifiad o ran patrymau teithio i'r gwaith ar Ddiwrnod y Cyfrifiad. Cipolwg mewn amser a gawn yn nata'r cyfrifiad ond, o ystyried effaith y cyfnod clo a'r cynllun ffyrlo, defnydd cyfyngedig sydd i ganlyniadau'r cyfrifiad o ran mesur patrymau teithio cyn neu ar ôl y pandemig.  

Bydd ystadegau tarddiad-cyrchfan ar gyfer cyfeiriadau flwyddyn yn ôl yn adlewyrchu effaith y pandemig ar fudo rhyngwladol a mudo domestig. Er nad yw'r holl gymhlethdodau a effeithiodd ar deithio i'r gwaith yn effeithio ar y data ar gyfer y pwnc hwn, rydym yn cynghori defnyddwyr i gymryd gofal wrth dybio bod y patrymau mudo a welwyd yn y 12 mis cyn y cyfrifiad yn cynrychioli patrymau a welwyd mewn blynyddoedd eraill. Gallwch ddysgu mwy am hyn yn ein methodoleg Demography and migration quality information for Census 2021. 

Ceir gwybodaeth am gryfderau a chyfyngiadau Cyfrifiad 2021 yn ein hadroddiad Gwybodaeth am Ansawdd a Methodoleg ar gyfer Cyfrifiad 2021, a cheir gwybodaeth bellach am ein prosesau sicrhau ansawdd yn ein hadroddiad Maximising the quality of Census 2021 population estimates.

Rydym wrthi'n trawsnewid ystadegau poblogaeth ar hyn o bryd. Fel rhan o'r gwaith hwn, rydym yn ystyried sut y gallem ddefnyddio data gweinyddol a ffynonellau data eraill i amcangyfrif nodweddion y boblogaeth yn y dyfodol.